افسردگی چیست؟
افسردگی یک اختلال روانی است که با احساس نارضایتی ، ناامیدی ، عدم علاقه به کارها و عدم شادی همراه است. افراد ممکن است در معرض علایم فیزیکی نیز از قبیل خستگی، بی‌اشتهایی،پرخوری عصبی،پرخوابی، بیخوابی و درد بدن باشند. این علایم برای مدت طولانی دوام می‌آورند و می‌توانند زندگی فرد را تحت تاثیر بگذارند.
علائم اصلی افسردگی
علائم اصلی افسردگی شامل موارد زیر می‌شود:
- احساس نارضایتی
- عدم شادی و ناامیدی
- کاهش انرژی و خستگی
- کاهش علاقه به کار و یا فعالیت‌هایی که قبلاً لذت می‌بردید
- غم و اندوه
- کاهش غریزه جنسی
- دشواری در تمرکز و تصمیم‌گیری
- افکار منفی و خودکشی
- مشکلات خواب و بیداری (بیش از حد خوابیدن یا بیدار ماندن)
- عدم شناخت احساسات به درستی
بهترین انتخاب درمان ، مشاوره با یک متخصص روانشناس و یا روانپزشک خواهد بود.
مهمترین دلایل بروز افسردگی
افسردگی یک بیماری روانی پیچیده است که می‌تواند به دلایل متعددی برگردد. مهمترین دلایل بروز افسردگی عبارتند از:
- عوامل ژنتیک: برخی افراد بر اثر وجود پیشینه خانوادگی مبتلا به افسردگی می شوند.
- عوامل فیزیکی و پزشکی: بیماری‌هایی مانند آلزایمر، سرطان، بیماری های قلبی، چاقی، بیماری های تیروئید، اضطراب و استرس، داروهایی مانند بیماری های درد، و دیگر بیماری های فیزیکی ممکن است باعث بروز افسردگی شوند.
- عوامل روان شناختی: پریشانی، اضطراب، فشار کاری ، وضعیت مالی نامناسب، مشکلات دیگر زندگی (درجه تحصیلات، شغل نامناسب، روابط خانوادگی نامطمئن و یا درگیری در رابطه بد با همسر و اقوام، تجربه تلخ از طلاق و رویدادهای تلخ زندگی مانند رده بندی شدن، تصادف و اعتیاد به مواد) ممکن است باعث بروز افسردگی شوند.
- بعضی شرایط فردی مانند عدم تعادل هورمونی در بدن، کمبود نور خورشید، مصرف الکل و یا مواد مخدر و همچنین نداشتن شبکه اجتماعی مناسب و حمایت از افراد می‌تواند از بروز افسردگی تاثیرگذار باشد.
در هر صورت، برای تشخیص دقیق تر و درمان ایمن افسردگی، بهتر است با پزشک یا روانپزشک خود مشورت کنید.
انواع افسردگی
افسردگی به‌طور کلی به دو دسته مهم تقسیم می‌شود: افسردگی اساسی و افسردگی خویی.
1- افسردگی اساسی : این نوع افسردگی مرتبط با شرایط کلینیکی پایه و اختلالات نوروشیمیایی دارای کارکردهای مغزی-عصبی است. این نوع افسردگی به صورت شدیدتر و برای مدت طولانی‌تر از انواع دیگری از افسردگی ادامه پیدا می‌کند. جلوگیری از عوارض جدی و تشدید این نوع افسردگی، نیاز به درمان بالینی با دارو، روان‌درمانی ، یا ترکیبی از هر دو درمان دارد و توصیه شده است.
2- افسردگی خویی: این نوع افسردگی کمتر شدید است و به صورت معمولی با شرایط زندگی ناپایدار، محیط کار، مشکلات خانوادگی، مشکلات جنسی و یا فراز و نشیب‌های زندگی همراه است. حتی با تغییرات کوچکی در شرایط زندگی، می توان بهبودی در تحت فشار قرار گرفتن یا افسردگی پدید آورد.
علاوه بر این، دسته ی بندی‌های دیگری از افسردگی نیز وجود دارد که شامل افسردگی فصلی، افسردگی پایدار، افسردگی دوقطبی و غیره می شوند. در هر صورت مشاوره با یک متخصص روانشناس یا روانپزشک برای تشخیص درست نوع افسردگی و ارائه درمان مناسب بسیار مفید و ضروری است.
اختلال افسردگی پایدار چیست؟
اختلال افسردگی پایدار یا دیستیمی (Dysthymia)، نوعی افسردگی به دلیل طولانی و مزمن بودن شدیدتر از افسردگی خویی است. این بیماری می‌تواند برای یک یا چند سال پایدار باشد و بر روی افراد تاثیر منفی بگذارد. علائم آن همچون افسردگی، خستگی، کم انگیزگی، کاهش احساس خوشبختی، ناامیدی و احساس بی‌ارزشی تا یک سال یا بیشتر ادامه می‌یابد.
دیستیمی معمولاً به ندرت برای فرد کاملاً دردناک است، ولی به دلیل ماهیت گریزان که شامل کاهش احساس خوشحالی و شادی است، فرد را از خودش و دیگران به دور می کند و باعث بروز مشکلات در کار، زندگی خانوادگی و اجتماعی می‌شود.
درمان دیستیمی شامل درمانهای دارویی و روان‌شناختی از جمله مشاوره روانی، روان‌درمانی و درمان دارویی که به ترکیبی از دارو‌ها، مانند آنتی‌دپرسانت‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها و روش‌های روان‌شناسی، مانند روش شناختی-رفتاری است که به شناخت خطاهای افکار فرد و تغییر نحوه تفکر او کمک می کند، متمرکز است. مهمترین نکته درمان دیستیمی به طور مثبت نظر نگری فردی را تغییر می دهد و به او کمک می کند عواملی همچون بی‌ارزشی، ناامیدی و خستگی را کنترل کند و به نحوی به زندگی اراده‌های شادتر و مثبت‌تری بدهد.
اختلال دو قطبی چیست؟
اختلال دو قطبی یا بیماری دوقطبی یا بیماری مانیا- افسردگی، یک نوع اختلال روانی است که با تغییرات شدید در حالت خلق و خوی و سطح انرژی فرد همراه است. بطور عام، این بیماری بروز دوره‌های سطح بالا انرژی (به نام مانیا و هیپومانیا) و یا دوره‌های سطح پایین انرژی (به نام افسردگی) را شامل می‌شود. فرد ممکن است در دوره مانیا خود احساس شادی، افزایش سطح انرژی، کاهش حاکمیت بر عواطف و احساسات، بی‌قراری، شلوغی ذهن، مشکل در خواب و رفتارهای پرخاشگرانه و خارج از کنترل داشته باشد. افرادی که مبتلا به بیماری دوسویه هستند در دوره افسردگی خود احساس نارضایتی، انواع علائم غریزشی و درد، کاهش سطح انرژی، احساس بی‌ارزشی، احساس پوچی و گاهی به تفکرات خودکشی سر می‌دهند.
اگرچه دقیقاً علت بروز این اختلال شناخته نشده است، اما علائم بیماری دوقطبی می‌تواند برای مدتی و یا برای سال‌ها به صورت مزمن پیشرفت کند و در نتیجه مشکلاتی مانند مشکلات جنسی، خودکشی و پیشرفت بیماری در کلینیک شدیدتر از بیماری‌های دیگر نظیر افسردگی خویی پیش می‌آید. درمان این بیماری شامل ترکیب درمان دارویی و روان‌درمانی است که به کنترل علائم و پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند. بهتر است که هرگز به تنهایی این بیماری را تشخیص داده و همواره از یک متخصص پزشک معتبر در این زمینه کمک بگیرید.
درمان افسردگی
درمان افسردگی به شدت به نوع شدید و مدت طولانی آن بستگی دارد. به طور کلی، درمان افسردگی شامل درمان دارویی، روان‌شناسی و روان‌درمانی است. درمانهای دارویی آنتی‌دپرسانت‌ها و یا آنتی‌اکسیدان‌ها (مانند لیثیوم) ممکن است برای شخصیتی که مبتلا به افسردگی است کارآمد باشد و به کاهش سطح دردهای خفیف و متوسط و دیگر نشانگان افسردگی نظیر خواب آلودگی، اضطراب، عصبانیت، بی قراری، تنش و نگرانی کمک می کند.
روان‌شناسی و روان‌درمانی نیز همراه با مشاوره، جلسات درمانی و یا درمانهای دیگر، می‌تواند به شخص مبتلا به افسردگی کمک کند. این روش‌های درمانی به شخص کمک می کنند که عوارض عصبی رایج را کنترل کند و به شخص کنترل روانی، توجه به خود، خود شکوفایی و مهارت‌های نوعی پرسش و پاسخ کمک می کنند. و درصورتی که درخواست دارو درمانی داشته باشد، به انتخاب خود است که باید تصمیم بگیرد که کدام یک از آنها برای او مناسب تر است. مراجعه به متخصصین به عنوان راهی امیدبخش برای کسانی است که مبتلا به افسردگی هستند.
درمان افسردگی به روش غیردارویی
درمان افسردگی می‌تواند با استفاده از روش‌های غیردارویی نیز انجام شود. این روش‌ها به صورت مکمل به درمان دارویی یا به صورت جایگزین آن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- روش‌های فیزیکی: ورزش و فعالیت بدنی منظم می‌تواند بهبود علائم افسردگی را به همراه داشته باشد. این فعالیت‌ها باعث آزادی هورمون‌های خوشبختی در مغز شخص می‌شوند. همچنین درمان فیزیکی مانند ماساژ و یوگا نیز می‌تواند مفید باشد.
- روش‌های شناختی-رفتاری: این نوع درمان شامل شناخت خطاهای افکار فردی و تغییر نحوه تفکر شخص است.
- روان درمانی: این روش درمانی برای افرادی که درمان دارویی موجود مؤثر نیست استفاده می‌شود. در این روش تلاش می‌شود به شخص کمک کرد تحمل خود را به دردسر و مشکلاتی که برایش پیش آمده است افزایش دهد.
- مدیتیشن: مدیتیشن و تمرین آگاهی نیز می‌تواند بهبود علائم افسردگی را به همراه داشته باشد. این روش به عنوان یکی از روش‌های مدیتیشن متمرکز بر دماینده‌ها (MBCT) درمان افراد مبتلا به افسردگی مزمن بسیار موثر است.
- روش‌های هنری: مثل نقاشی، موسیقی، نوشتن شعر و رقص درمانی می‌تواند به عنوان روش‌های هنری برای مداوای افسردگی استفاده شود.
- چراغ درمانی: این روش برای درمان افسردگی، اختلالات خواب، دردهای مزمن و سایر اختلالات روان‌شناختی به کار می‌رود. بازتاب نور یک چراغ LED بر خود شخص، چشم و مغز او را به یک فضای آرامسازی منتقل می‌کند و به او کمک می‌کند درک بهتری از جمله فضایی که در آن به او توصیه شده است داشته باشد.
هرچند که این روش‌ها می‌توانند مفید باشند، هیچکدام از آنها به تنهایی نمی‌توانند افسردگی را بهبود بخشند و در درمان آن باید با درمان دارویی یا روان‌شناختی ترکیب شوند.
